Welkom op de website van de                        »Internationale Wolfgang-Borchert-Gesellschaft«

Wolfgang Borchert (1921-1947) is bekend als de grondlegger van de Duitse Trümmerliteratur (›de literatuur van de puinhopen‹). Deze stroming beschrijft het Duitsland van vlak na de Tweede Wereldoorlog: de kapotte steden, de ontreddering bij grote delen van de bevolking en de moeizame omgang met het recente verleden. Borchert is vooral bekend door zijn toneelstuk Draußen vor der Tür. Het verhaal handelt over Beckman, een soldaat die net teruggekeerd is uit Rusland. Hij komt aan in een verwoest Duitsland en probeert tevergeefs een plek te vinden in de samenleving. Hij wordt niet geaccepteerd door de mensen, blijft een buitenstaander en is niet in staat om de waarden van z’n medemensen te accepteren. Uiteindelijk kan hij niet anders dan de pijnlijke vraag te stellen: »Is er dan niemand, echt niemand, die mij een antwoord kan geven?«.

Draußen vor der Tür werd voor het eerst uitgezonden op de radio als hoorspel in februari 1947. De première van de toneeluitvoering vond plaats in november 1947, één dag na het overlijden van Borchert. Het stuk past in het Duitsland van vlak na de oorlog: het handelt over de verantwoordelijkheid van het individu en de samenleving. De morele en ethische thema’s die Borchert in het werk oprakelt zijn door de jaren heen actueel gebleven, ook in andere landen. Draußen vor der Tür is wereldwijd het meest opgevoerde toneelstuk in het Duits.

Borchert schreef gedichten, korte verhalen, toneelstukken en essays. Geïnspireerd door auteurs als Ernest Hemingway en Thomas Wolfe was hij de grondlegger van het genre van de korte verhalen in het na-oorlogse Duitsland. De literatuur van bijvoorbeeld Heinrich Böll en Siegfried Lenz is er mede op gebaseerd. De onderwerpen in de verhalen van Borchert komen grotendeels voort uit zijn eigen ervaringen. Ze handelen met name over het leven als soldaat en gevangene. Zijn werken spelen zich doorgaans af tegen de achtergrond van de ruïnes die kenmerkend zijn voor het na-oorlogse Duitsland. Hij schrijft ook over de kinderjaren. Sommige werken hebben een uitgesproken retorische structuur, waaraan het verhaal ondergeschikt is. Eén aspect komt telkens terug: de dramatiek van de gebeurtenissen. Dat heeft er zeker mee te maken dat Borchert zich in de eerste plaats beschouwde als acteur; het schrijverschap kwam pas op de tweede plaats.

Nadat hij zonder diploma zijn schoolcarrière had beëindigd, nam Borchert acteerlessen. Hij haalde zijn diploma in maart 1941. Vanaf april 1941 werkte hij bij een toneelgezelschap in Noord-Duitsland. Hij moest hiermee ophouden toen hij in juni 1941 een oproep kreeg om als soldaat naar het Oostfront te gaan. Hij nam deel aan de »Operatie Barbarossa«, de aanvalsoorlog van Hitler tegen de Sovjet Unie. Tussen 1941 en 1944 moest hij drie keer voor een militaire rechtbank verschijnen. Hij werd er onder meer van beschuldigd de nazi-staat beledigd te hebben. Uiteindelijk oordeelden de rechters dat hiervoor niet genoeg bewijs bestond en hierdoor ontliep hij de doodstraf. Wel werd hij enkele keren voor korte tijd gevangen gezet. Na de oorlog ging hij verder met zijn carrière als toneelspeler. Zijn gezondheidstoestand werd echter steeds slechter. Hij kreeg ernstige problemen met z’n lever en vanaf november 1945 werd hij bedlegerig. Zijn ziekte was mede een gevolg van de zware Russische winters die hij mee had gemaakt en de omstandigheden in gevangenschap. In de laatste twee jaren van z’n leven schreef hij Draußen vor der Tür en ongeveer vijftig korte verhalen die hem later zo beroemd maakten. In september 1947 werd hij naar Zwitserland gebracht in de hoop dat hij daar een betere medische behandeling zou krijgen dan in Duitsland. Het mocht niet baten: Borchert stierf in Bazel op 20 november van dat jaar. Een van zijn meest-geciteerde werken, geschreven vlak voor zijn dood, was Das ist unser Manifest. Pacifisten in tal van landen beroepen zich op de teksten in dit stuk.

In 1949 werd er een zogenaamd Gesamtwerk uitgegeven, met daarin tal van korte verhalen en Draußen vor der Tür. Aangevuld met teksten die pas later werden ontdekt, werd het Gesamtwerk in 2008 opnieuw uitgegeven. In 1996 was al een beperkt aantal brieven, gedichten en andere teksten gepubliceerd. Een bescheiden uitgave van 1997 bevat de brieven die hij schreef in de twee jaar die hij in Zwitserland verbleef.

In 1988 richtte een groep schrijvers, kunstenaars, academici, vrienden van Borchert en bewonderaars van zijn werk de Internationale Wolfgang-Borchert-Gesellschaft e.V. (IWBG / »International Wolfgang Borchert Society«) op. Doel van de IWBG is om verder bekendheid te geven aan het werk en gedachtegoed van Borchert. De organisatie werkt nauw samen met het Wolfgang Borchert Archief in de Staats- en Universiteitsbibliotheek van Hamburg. De organisatie heeft wereldwijd 250 leden. Voor hen en voor het brede publiek organiseert de IWBG conferenties, tentoonstellingen, lezingen en opvoeringen. Alle leden van de Gesellschaft krijgen kosteloos een Jaarboek (»Jahresheft«) toegestuurd. In 2007 publiceerde de IWBG drie toneelstukken («Jugenddramen«) die tot dan toe nog niet in druk verschenen waren. Borchert schreef ze in de periode 1938-1940.

Iedereen die geïnteresseerd is in het werk en leven van Wolfgang Borchert en de doelstellingen van de organisatie onderschrijft kan lid worden van de Internationale Wolfgang Borchert Gesellschaft. Het lidmaatschap kost jaarlijks 25 euro (voor studenten is dit 10 euro). Om lid te worden moet het formulier Mitgliedschaft ingevuld worden. Voor algemene vragen: Kontakt.